روند آشتی میان ترکیه و رژیم اسرائیل که از چند ماه پیش آغاز شده و طی روزهای اخیر به مرحله نهایی خود رسیده بود، امروز با اعلام نخست وزیر ترکیه مبنی بر عادی سازی روابط، جنبه کاملاً رسمی پیدا کرد.
بیانیه نخست وزیر ترکیه در پی توافق اخیر طرفین اعلام می شود که بحث های زیادی را نیز در محافل مختلف برانگیخته است.
بینالی ییلدریم نخست وزیر ترکیه رسماً توافق عادی‌سازی و ازسر گیری روابط دیپلماتیک با رژیم اسرائیل را اعلام کرد. به گفته ییلدریم، توافقنامه رسمی مربوط به این موضوع، فردا امضا می شود.وی افزود بازگشت سفرا به عنوان بخشی از توافق عادی سازی روابط صورت خواهد گرفت. ییلدریم تاکید کرد که امضای توافقنامه عادی سازی روابط با اسرائیل فردا انجام می‌شود و این توافقنامه شامل لغو محاصره نوار غزه می‌شود.
نخست وزیر ترکیه همچنین گفت که بر اساس این توافق، قرار شد که اسرائیل 20 میلیون دلار به قربانیان حمله به کشتی مرمره پرداخت کند.پس از اظهارات ییلدریم، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل نیز عادی سازی روابط با ترکیه را رسماً اعلام کرد و این موضوع را دارای اهمیت استراتژیک خواند.
وی ترکیه و رژیم اسرائیل را «دو قدرت بزرگ» منطقه دانست و گفت که قطع روابط به نفع آن ها نبود، زیرا از همکاری دوجانبه جلوگیری می کرد.وی افزود: «بر اساس توافق، سربازان ما دیگر تحت پیگرد ترکیه نخواهند بود و پارلمان ترکیه تمام ادعاها علیه تل آویو را ملغی اعلام می کند» همچنین بر خلاف ییلدیریم، وی تأکید کرد که توافق با ترکیه، سبب حفظ محاصره غزه می شود، تا از تقویت حماس جلوگیری شود.
وی افزود: «ما در این مورد امتیازی نداده ایم و محموله ها باید از مسیر بندر اشدود منتقل شوند».نتانیاهو همچنین گفت: «این توافق از انجام اقدامات تروریستی علیه اسرائیل از اراضی ترکیه و همچنین جمع آوری منابع مالی برای چنین اقداماتی جلوگیری می کند».
گفتنی است روابط آنکارا و تل‌آویو در سال 2010 میلادی پس از حمله نظامیان رژیم اسرائیل به کشتی حامل کمک های انسان دوستانه برای نوار غزه که منجر به کشته شدن 10 نفر از شهروندان ترکیه شد، به شدت متشنج شده بود.
ترکیه برای عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل سه شرط را مطرح کرده بود؛
عذرخواهی رسمی تل‌آویو از آنکارا،
پرداخت غرامت به خانواده کشته شدگان
و پایان دادن به محاصر غزه.
اسراییل با پادرمیانی آمریکا شرط اول را بطور جزئی به‌جا آورد و بخشی از غرامت‌ها را نیز پرداخت کرد ولی درخصوص شرط سوم هنوز اقدامی نکرده است.
گفته می شود بر اساس توافقنامه جدید، شرط سوم ترکیه که لغو کامل محاصره غزه بود، به شکل تسهیل در ارسال کمک‌های انسانی برای مردم غزه قید شده است، بدین شکل که کمک‌های انسان‌دوستانه ابتدا به بندر اسرائیلی «اشدود» رفته و پس از بازرسی به غزه انتقال داده خواهد شد.
گفتنی است کشتی مأوی مرمره در خرداد ۱۳۸۹ قصد شکستن محاصره نوار غزه را داشت که با هجوم کماندوهای اسرائیلی در آب‌های بین‌المللی از مسیر خود بازماند. حمله نیروهای اسرائیلی به کشتی مأوی مرمره به یک بحران در روابط سیاسی آنکارا - تل‌آویو تبدیل شد، چنانچه ترکیه سفیر اسرائیل را اخراج کرد و خواستار عذرخواهی رسمی اسرائیل شد.
اما در طول دوره شش ساله پس از حادثه کشتی مرمره، مناسبات اقتصادی آنکارا با رژیم صهیونیستی نه تنها قطع نشد بلکه گسترش نیز یافت.
به عبارتی برخلاف تبلیغات گسترده حزب عدالت و توسعه درباره قطع روابط، چنین چیزی عملاً در عرصه واقعیت وجود نداشت.
تجارت بین ترکیه و اسرائیل از سال ۲۰۰۹ با رشد ۱۹ درصدی مواجه شد، این در حالی است که شاخص رشد تجارت خارجی ترکیه با تمامی کشورها در همین مدت حدود ۱۱% بوده است. به این ترتیب حجم تبادل تجاری بین ترکیه و اسرائیل در پایان سال ۲۰۱۴ به حدود ۵.۷ میلیارد دلار رسید.
همچنین داده‌های موسسه آمار ترکیه نشان می‌دهد که صادرات ترکیه به اسرائیل از یک و نیم میلیارد دلار در سال ۲۰۰۹ به دو میلیارد و نهصد و بیست میلیون دلار در سال ۲۰۱۴ رسید. در همین مدت نیز صادرات اسرائیل به ترکیه از یک میلیارد و یکصد میلیون دلار به دو میلیارد و هفتصد میلیون دلار افزایش یافت.
منبع : الف و شهرخبر
