در نقشه زیر آخرین وضعیت شمال استان حلب مشخص شده ؛ مسلحین با کمک ترکیه موفق شدند سپری دفاعی به فاصله ~95 کیلومتر در نوار مرزی از اعزاز تا جرابلس برای ترکیه ایجاد کنند .
نقشه با کیفیت : http://www.mediafire.com/convkey/9661/a31s7bwzdd4nr5qzg.jpg
عملیات سپر فرات ، سپری برای ترکیه
پس از کودتای مشکوک و نافرجام ترکیه و عدم موفقیت کودتاچیان در رسیدن به اهداف مشخص شده ، تحولات سوریه و بخصوص آنچه که در آن نام و نشانی از ترکیه هویدا بود ؛ تغییر محسوسی کرد .
شاید این تغییر رویه را بتوان در کلام و رفتار رجب طیب اردوغان در برخورد با مسائل سوریه احساس کرد و در این میان تنش های لفظی بوجود آمده بین سران این کشور با دولتمردان آمریکا موضوعی ساده نیست . هر چند که اردوغان و حزب حاکم بر ترکیه در طول حکومت خود دارای فراز و نشیب های فراوان بوده و بررسی عملکرد آنها در تصمیم گیریها و اتخاذ تصمیمات مهم در مورد مسائل منطقه ای در مقاطع مختلف به روشنی بیانگر این موضوع میباشد .
از این رو میتوان رفتار و تصمیمات اردوغان را به دو بخش قبل کودتا و پسا کودتا تقسیم کرد . آنچه که در این مجال مهم است قسمت دوم این ماجراست ؛ جایی که اردوغان زخم خورده از سیاستهای دوگانه آمریکا در قبال منطقه و دوستان خود که اینبار ترکیه را نشانه رفته است و این مسئله در کودتایی که منسوب به آمریکاست و کردهایی که با کمک آمریکا درست در حیاط خلوت ترکیه در حال پیشروی هستند ؛ نمایان شده است .
ترکیه دو رویکرد کلی را در پیش گرفت ؛ نزدیک شدن به روسیه و ایران و آغاز عملیاتی جدید و بی پروا با نام "سپر فرات" .
در ماه اخیر شاهد افزایش ترافیک رفت و آمد بین ترکیه ، روسیه و ایران بوده ایم . کرملین پس از ماجرای سقوط جنگنده روسیه توسط ارتش ترکیه شدید ترین اقدامات علیه این کشور را در دستور کار قرار داد و برقراری روابط بین دو کشور محال به نظر میرسید اما در نهایت تعجب در دوران پسا کودتا درخواست اردوغان برای از سرگیری روابط و مذاکرات حول تحولات منطقه پذیرفته میشود تا حدی که دومین دیدار پوتین - اردوغان طی یک ماه اخیر در نشست G20 نیز تکرار میشود . از سوی دیگر توافقاتی مابین ایران و ترکیه بر سر حل مسائل و مشکلات منطقه صورت میگیرد . هرچند که کارشناسان معتقد اند رفتار ترکیه حرکتی در راستای برون رفت از مشکلات اخیر این کشور میباشد و در صورت صحت این گفتار ؛ با این حال چرخش رفتار و تغییر مواضع ترکیه غیر قابل انکار و مشهود است .
نتیجه این نزدیکی افکار و مواضع را میتوان در نبردهای حلب مشاهده کرد ، جایی که ترکیه از مواضع خشک و سنتی پیشین خود مبنی بر حمایت همه جانبه از مسلحین سوریه در قضیه حلب کوتاه آمده و بصورت ضمنی راه را برای پیشروی ارتش سوریه باز گذاشته است .
رویکرد دوم ترکیه عملیاتی بی پروا با نام " سپر فرات " است .
در واقع این عملیات را باید ایستادن در مقابل خواسته ها و نیت آمریکا در قبال کردها و مسئله سوریه دانست . سیاست خارجه ی آمریکا به استانداردهای دوگانه خود معروف است ؛ مسئله سوریه نیز از این حقیقت مستثنی نیست . آمریکا از ابتدای ورود به سوریه ضمن حمایت از سیاست ترکیه مبنی بر تجهیز و حمایت مسلحین تحت حمایت این کشور ؛ به تجهیز و حمایت همه جانبه از کردهای سوریه یعنی دشمن سنتی ترکیه نیز پرداخته است .
ترکیه در طول سالهای اخیر بارها اعتراض خود را از سیاست آمریکا ابراز داشته اما جوابی نگرفته است . اما واقعیات در دوران پسا کودتا چیز دیگریست . کردها رسما از خط قرمز ترکیه یعنی عبور از رود فرات تجاوز کرده اند و با تصرف منبج در کرانه ی غربی رود فرات در حال رسیدن به اعزاز و تشکیل یک حکومت فدرالی جدید درست در جنوب کشور ترکیه هستند .
اما پاسخ ترکیه به این تحولات قابل توجه است ، ورود تانک های ارتش ترکیه به خاک سوریه و آغاز عملیاتی جدید با نام سپر فرات.
ترکیه از ابتدای بحران سوریه همواره به دنبال ایجاد یک منطقه حائل و پرواز ممنوع در شمال استان حلب بوده و این درخواست بارها توسط ناتو و متحدانش رد شده است . تحولات اخیر و زیاده خواهی کردها این فرصت طلایی را در اختیار ترکیه قرار داد تا حداقل بروی زمین چنین منطقه حائلی ایجاد شود .ترکیه اهداف عملیات حلب را مقابله با تروریست های داعش و جلوگیری از پیشروی کردهای وابسته به گروهک پ ک ک عنوان کرد .
هدف نهایی از این عملیات میتواند کل نوار مرزی شمال استان حلب تا کوبانی باشد کما اینکه پس از ورود ترکیه و نیروهای تحت حمایتش به خاک سوریه به سرعت مسافت زیادی تا عمق 20 کیلومتری خاک سوریه به تصرف نیروهای شبه نظامی وابسته به ترکیه در آمد و کمربند ایمنی بروی نوار مرزی از جرابلس تا اعزاز به یکدیگر متصل شد و اکنون پیکان پیشروی ها عمق بیشتری از خاک سوریه را هدف قرار داده است .
در پاسخ آمریکا هیچ اقدام موثری در این زمینه و در جهت کمک به کردهای تحت حمایت خود انجام نداد . پس از ورود ترکیه به خاک سوریه داعش با کمترین درگیری و حتی در بیشتر مواقع بدون درگیری از مناطق و روستاها عقب نشینی کرد و این کردهای تحت حمایت آمریکا بودند که زیر بار حملات سنگین توپخانه ای و جنگنده های ترکیه متحمل خسارتهای فراوان شدند .در واقع موقعیت حساس دولت آمریکا در همزمانی با انتخابات این کشور و اهمیت ترکیه بعنوان یک شریک استراتژیک و باقی ماند آن در حلقه یاران آمریکا موجب شده است تا آمریکا چشمان خود را بروی عملیات سپر فرات ترکیه ببندند و تنها از نیروهای کرد تحت حمایت خود بخواهد تا به مواضع خود در شرق فرات عقب نشینی کنند در غیر اینصورت کردها حمایت آمریکا را از دست خواهند داد.
ترکیه برای پیشروی در عمق خاک سوریه از عناصری بهره برده است که از دید روسیه بعنوان گروه های تروریستی و غیر میانه رو شناخته میشود و این موضوع با توافقات اخیر بین ترکیه و روسیه تناقض دارد . واقعیت اینجاست که هرچند در حال حاضر این گروه ها به زعم دولت ترکیه میانه رو محسوب میشوند اما هیچ تضمینی برای آینده ی آنها متصور نیست و این موضوع را میتوان از سابقه ی این گروه های به اصطلاح میانه رو مشاهده کرد .
از اینرو چالشهای بزرگ همچنان باقیست ؛ آمریکا همچنان از کردها بعنوان نیروی عملیاتی خود در سوریه استفاده میکند ، ترکها همچنان از گروه های اسلام گرا بعنوان نیروهای عملیاتی خود استفاده میکند و چشمان خود را بروی جنایتهای آنها بسته اند و روسیه نیز ضد گروههای اسلام گراست و روابط خود با کردهای سوریه را به حالت تعلیق در آورده است.
زمان مشخص خواهد کرد که آیا ترکیه تصمیم درستی مبنی بر ورود به خاک سوریه و بکار گیری نیروهای اسلام گرای تندرو گرفته است و یا در آینده نزدیک شاهد بازگشت تبعات این تصمیم غلط به خود ترکیه خواهیم بود .
میرزا
