🔸 در دهه های چهل و پنجاه اخوان المسلمین سوریه نقش بسیار فعالی در سیاست داخلی ایفا کرد و با حزب کمونیست و حزب بعث به رقابت پرداخت. مصطفی السباعی در اواخر سال 1949 جبهه سوسیالیستی اسلامی را برای مقابله با تلاش حزب خلق که خواستار وحدت سوریه با عراق بود، تأسیس کرد. جنبش اخوان المسلمین هشت سال بعد با وحدت سوریه با مصر نیز در چهارچوب جمهوری عربی متحده مخالفت کرد. این وحدت، رهبران را به این ضرورت رساند که درسیاست فعالتر باشند.
🔸 پس از مرگ مصطفی السباعی، عصام رضا العطار در سال 1964 رهبری اخوان سوریه را بر عهده گرفت و به اصطلاح مراقب عام این گروه شد. بارزترین ویژگی جنبش اخوان سوریه، مخالفت همیشگی با دولت این کشور بوده است.
🔹 انشعاب در اخوان المسلمین سوریه
🔸 برخی از اعضای جنبش معتقد بودند که ارشاد مردم و دولت، نتیجه ای در پی ندارد. بنابراین راه جهاد علیه دولت را برگزیدند و به طور رسمی راه خود را از گروه میانه روی اخوان المسلمین سوریه جدا کردند. این انشعاب پس از مرگ سباعی و در زمان رهبری عصام العطار صورت گرفت.
🔸 عطار به دلیل مخالفت با جهاد و اقدام مسلحانه علیه رژیم از سایر رهبران جدا شد. عطار به عنوان فردی که به شدت به اصلاح معتقد بود، نمی توانست خشونت انقلابی را بپذیرد. از این روی وی از محل تبعید خود در آلمان از حافظ اسد به دلیل میانه روی ایدئولوژی حمایت کرد و این موجب انشعاب در اخوان سوریه شد. امین یاغان (یکن یا یاکان) که از اندیشه های مروان حدید پیروی می کرد، با این تصمیم به مقابله پرداخت؛ زیرا وی معتقد بود که از راههای نظامی باید به مقابله با دولت پرداخت. گروهی از اهالی شمال سوریه، از یاغان حمایت کردند و مخالف سیاستهای عطار شدند. این گروه موسوم به گروه شمالی اخوان اند. در مقابل گروهی به طرفداری از عطار پرداختند و به گروه میانه روی دمشق موسوم شدند. گروه شمال در اوایل دهة هفتاد اقدامات خرابکارانه و تروریستی خود را شدت بخشید؛ به طوریکه این اقدامات در بهار 1979 به آستانه جنگ داخلی در شهرهای شمالی و مرکزی رسید.
🔸 پس از فروکش کردن شورش، رهبران گروههای مختلف اخوان المسلمین ، جبهه اسلامی یا ملی را در سوریه به وجود آوردند. در سال 1980 این جبهه شیخ محمد ابونصر البیانونی را به دبیرکلی انتخاب کرد. او پس از گذشت یک ماه، طی بیانیه هایی خواستار ساقط کردن نظام سوریه و تبدیل آن به نظامی دموکراتیک و آزادیبخش مبتنی بر مبانی اسلام شد. در بین سالهای 1981 و 1982 فعالیت نیروهای امنیتی بر ضد جبهه اسلامی در شهرها و روستاهای شمال و مرکز سوریه ادامه یافت. سال ،1982زمانی که دامنه شورش گسترده تر شد و به شهر حما رسید، نیروهای افراطی جبهه وارد نبرد شدند و به مدت سه هفته در مقابل ارتش سوریه مقاومت کردند، اما نتوانستند در مقابل حملات توپخانه ای و هوایی ارتش مقاومت کنند و در نتیجه شهر سقوط کرد. علیرغم شدت مبارزه و درخواستهای رهبران جبهه اسلامی قیام حما باعث درگرفتن یک قیام عمومی سراسری در سوریه نشد پس از فروکش کردن شورش، رهبر در تبعید جبهه اسلامی؛ (یعنی عصام العطار) به مخالفان لیبرال و سوسیالیست پیوست تا ائتلافی ملی را برای آزادی سوریه تشکیل دهند. عدنان عقله مسئول، پیشگامان مبارزه که برای تداوم جهاد بر ضد نظام قسم خورده بود، از این اقدام انتقاد کرد. در پاسخ به این انتقاد رهبران جبهه اسلامی او را کنار گذاشتند و سعید حوی را به فرماندهی تشکیلات نظامی تعیین کردند. در سال 1985 عدنان عقله پس از اعلام عفو عمومی که به هرگونه فعالیت سیاسی مهمی از سوی جنبش اخوان المسلمین سوریه پایان داد، تسلیم مقامات حکومتی شد. از این به بعد رهبری اخوان شمال را امین یاغان، عدنان سعید، شیخ عبدالفتاح ابوغده، سعید حوی و عدنان سعدالدین بر عهده داشتند.


🔹 پراکندگی جغرافیایی
🔸 اخوان المسلمین سوریه در شهر حلب، حمص و دمشق حضور دارند و مهمترین مرکز آنان، شهر حلب است. کمتر از سی درصد جمعیت سوریه را اقلیتهای مختلف مسیحی، علوی، شیعی و دروزی تشکیل میدهند و بیش از هفتاد درصد مردم این کشور از اهل سنّت هستند و از این میان اخوانیها، شاید بیشتر از ده درصد از جمعیت اهل سنّت را تشکیل نمیدهند. به تعبیر دیگر، شاید جمعیت اخوانیها چیزی حدود چهار تا هشت درصد کل جمعیت سوریه باشند.
🔹 بزرگان و رهبران اخوان المسلمین در سوریه
🔸 مراقبین عام اخوان سوریه در طول پنجاه سال گذشته به ترتیب ذیل می باشند:
• مصطفی السباعی (1945ـ 1964) اولین مراقب عام اخوان المسلمین سوریه و لبنان.
• عصّام رضا العطار (1964ـ 1973)
• عبقدالفتاح أبوغده (1973ـ 1975)
• عدقنان سعدالدین (1975ـ 1981)
• حسن هویدی (1981ـ 1985)
• منیر الغضبان (1985)
• محمد دیب الجاجی (1985)
• عبدالفتاح ابوغده (1986ـ 1991)
• حسن هویدی (1991ـ1996)
• علی صدرالدین البیانونی (1996ـ2010)
• محمد ریاض شقفه (2010)